قوانین بازی شنا: مرجع جامع، به‌روز و آمادهٔ انتشار

قوانین کلی شنا

شنا در سطح حرفه‌ای زیر نظر نهاد جهانی World Aquatics (نام جدید فدراسیون جهانی، سابق FINA) برگزار می‌شود و چهار سبک اصلی آزاد، پشت، قورباغه و پروانه را شامل است. رقابت‌ها در استخرهای ۵۰ متری (لانگ‌کورس) یا ۲۵ متری (شورت‌کورس) به صورت دور مقدماتی، نیمه‌نهایی و فینال یا به شکل Time-Final (یک بار شنا با رتبه‌بندی بر مبنای زمان) انجام می‌شود. هدف قوانین، حفظ عدالت رقابتی، ایمنی ورزشکاران و یکسان‌سازی شرایط برگزاری در سراسر جهان است.

 

ساختار مسابقه و انواع رویداد

  • دور مقدماتی → نیمه‌نهایی → فینال: صعود بر اساس زمان است نه صرفاً جایگاه سری؛ چیدمان سری‌ها طبق رکورد ثبت‌نامی انجام می‌شود.
  • رویدادهای انفرادی: از ۵۰ تا ۱۵۰۰ متر در سبک‌های چهارگانه و مختلط انفرادی (IM).
  • رویدادهای تیمی (رله): ۴×۱۰۰ و ۴×۲۰۰ آزاد، ۴×۱۰۰ مختلط؛ در برخی رویدادها رله‌های مختلط زن-مرد نیز برگزار می‌شود.
  • آب‌های آزاد: ۵، ۱۰، ۲۵ کیلومتر در دریا/دریاچه با آیین‌نامهٔ ایمنی ویژه.

مشخصات استخر، مسیر و زمان‌سنجی

  • ابعاد و خطوط: استخر ۵۰×۲۵ یا ۲۵×۲۰/۲۵ متر با عمق ایمن یکنواخت؛ هر شناگر یک مسیر مجزا دارد که با طناب‌های ضد موج تفکیک می‌شود.
  • سکوهای استارت: ارتفاع و زاویهٔ استاندارد؛ برای پشت، دسته‌های مخصوص و در برخی رویدادها Backstroke Ledge مجاز است.
  • پرچم‌های پشت: در فاصلهٔ ۵ متر از دیوار برای کمک به شمارش دست‌ها پیش از برگشت نصب می‌شود.
  • زمان‌سنجی: صفحهٔ لمسی (Touchpad) در دیواره‌ها + کرنومتر پشتیبان + ثبت الکترونیک؛ خطای انسانی با سامانه‌های الکترونیکی حداقل می‌شود.

انواع شیرجه :

شیرجه انواع مختلفی دارد که شیرجه روها از لحظه جداشدن از سکو یا تخته تا دخول در آب به شکلهای گوناگون به بدن خود پیچ و تاب میدهند و سپس در آب فرو می روند .

انواع شیرجه عبارت است از :

  • فرشته
  • شکسته
  • جمع باز
  • یک چرخ از جلو با یک پشتک
  • یک پشتک و نیم
  • شیرجه از عقب
  • یک مهتاب
  • شیرجه موازنه
  • بالانس شیرجه
  • شیرجه های پیچ

 

پوشش و تجهیزات شناگران

  • لباس مسابقه: باید از جنس و طول مجاز باشد؛ لباس‌های تمام‌بدنِ شناورکننده ممنوع. برای مردان بالای زانو و برای زنان تا شانه محدودیت وجود دارد.
  • عینک و کلاه: مجاز به شرط عدم ایجاد مزیت ناعادلانه؛ رنگ/نوع بسته به نور محیط انتخاب می‌شود.
  • کمک‌افزارهای تمرینی: فین، پدل، پول‌بوی و اسنارکل در تمرین مجاز اما در مسابقه ممنوع هستند.

کادر داوری و علائم

  • داور ارشد و استارتر: مدیریت سوت‌ها و فرمان «به جای خود»؛ نظارت کلی بر اجرای آیین‌نامه.
  • داوران استروک/برگشت: کنترل فنیِ هر سبک (وضعیت بدن، لمس دیوار، زیرآبی مجاز).
  • زمان‌گیرها: ثبت زمان و تأیید نتایج؛ اختلاف‌ها با ویدئو و صفحات لمسی رفع می‌شود.

پروتکل استارت، برگشت و فینیش

  • استارت جلو (Forward Start): در آزاد، قورباغه، پروانه و IM؛ حرکت پیش از سیگنال، استارت کاذب و دیسکوالیفه (DQ) است.
  • استارت پشت: از داخل آب با گرفتن گیره‌ها؛ استفاده از Ledge اگر مجاز اعلام شود، بلامانع است.
  • برگشت: تکنیک چرخش/لمس بسته به سبک متفاوت است (در پایین توضیح کامل می‌آید).
  • فینیش: لمس دیوار با شرایط خاص هر سبک؛ خروج زودهنگام در رله‌ها خطا محسوب می‌شود.

قوانین عمومی و تخلفات مشترک

  • مزاحمت یا خروج از مسیر: سد راه حریف، گرفتن طناب مسیر برای پیشروی یا خروج عمدی از مسیر، ممنوع و مشمول DQ است.
  • حرکت زیر آب: پس از استارت و هر برگشت در آزاد/پشت/پروانه حداکثر تا ۱۵ متر مجاز است؛ بیش از آن DQ.
  • پوشش و تِیپ: هر نوع پوشش/چسب که مزیت غیرعادی ایجاد کند ممنوع است؛ موارد پزشکی با مجوز.

قوانین اختصاصی چهار سبک و رشته‌ها

  • آزاد: محدودیت تکنیک ندارد اما قوانین عمومی (۱۵ متر، تحویل رله) الزام‌آور است؛ لمس دیوار با هر بخش بدن مجاز.
  • پشت: وضعیت بدن باید «پشت» باشد؛ چرخش کوتاه روی سینه برای سالتو مجاز؛ پایان در وضعیت پشت الزامی.
  • قورباغه: تقارن حرکات دست/پا اجباری؛ لمس هم‌زمان دو دست در برگشت/فینیش؛ پس از استارت/برگشت یک لگد دلفینی زیرآبی مجاز.
  • پروانه: حرکات دست‌ها هم‌زمان؛ لگد دلفینی؛ لمس هم‌زمان دو دست در برگشت/فینیش؛ ۱۵ متر زیرآبی.
  • IM (مختلط انفرادی): ترتیب پروانه → پشت → قورباغه → آزاد؛ در بخش «آزادِ IM» استفاده از سه سبک قبلی مجاز نیست.
  • رله: تحویل فقط پس از لمس هم‌تیمی؛ خروج زودتر DQ؛ Mixed Relay طبق آیین‌نامهٔ رویداد اجرا می‌شود.

خطاهای پرتکرار (DQ)

  • استارت کاذب؛ حرکت قبل از سیگنال.
  • زیرآبی بیش از ۱۵ متر در آزاد/پشت/پروانه.
  • عدم لمس هم‌زمان دو دست در قورباغه/پروانه.
  • لگد غیرمجاز در قورباغه (قیچی/پروانه خارج از استثنا).
  • تحویل زودهنگام در رله‌ها.
  • پایان غیرقانونی در پشت (عدم لمس در وضعیت پشت).

تغییرات قوانین شنا

قوانین شنا طی دهه‌ها با هدف تعادل میان عدالت رقابتی، ایمنی و تماشایی‌تر شدن به‌روز شده‌اند. در این بخش مهم‌ترین تغییرات و دلایل پشت آن‌ها مرور می‌شود.

داوران

مسابقات رسمی شنا را گروهی داور نظارت و قضاوت میکنند که عبارتند از : سرپرست کل مسابقات ، استارتر ( اعلام کننده شروع مسابقات ) سرپرست وقت نگهدارها ، وقت نگهدارها برای هر خط ، سرداور ، داوران رده بندی برای هر خط ، داور رگشت برای هر خط ، داور شنا و ( استیل ) گوینده ، نویسنده نتایج و هماهنگ کننده شناگران

نقاط عطف تاریخی

  • حد ۱۵ متر زیرآبی: برای جلوگیری از «شناهای تماماً زیرآبی» و حفظ تنوع حرکتی وضع شد.
  • چرخش پشت بدون لمس دست: الزام قدیمی لمس دست در برگشت پشت حذف و سالتو با چرخش کوتاه مجاز شد.
  • اجازهٔ یک لگد دلفینی در قورباغه: پس از استارت و هر برگشت برای استانداردسازی قضاوت و هماهنگی بیومکانیک مدرن.
  • ممنوعیت سوپرسوت‌ها: لباس‌های تمام‌بدن با شناوری غیرعادی که موج رکوردشکنی ایجاد کرده بودند، ممنوع شدند؛ جنس/طول لباس محدود شد.
  • رله‌های مختلط: اضافه‌شدن Mixed Relays و تنظیم دقیق قوانین تحویل/ترتیب.

فناوری داوری و زمان‌سنجی

  • Touchpad و چنددوربینه: تشخیص دقیق لمس دیوار و خروج زودهنگام رله.
  • بازنگری ویدئویی: در برخی رویدادها برای موارد حساس (لمس هم‌زمان، ۱۵ متر) به‌کار می‌رود.

دلایل موافقان تغییر

  • ایمنی بیشتر ورزشکاران (کاهش برخورد در چرخش‌های پیچیده).
  • عدالت تجهیزات و مهارت (حذف مزیت‌های مصنوعی).
  • ریتم تلویزیونی بهتر و قابل پیش‌بینی‌تر شدن طول مسابقه.

پیامدهای اجرایی

  • نیاز به آموزش دقیق داوران برای تفسیر یکنواخت بندها.
  • به‌روزرسانی برنامه‌های تمرینی (مثلاً مدیریت ۱۵ متر و یک لگد دلفینی).
  • بازتعریف طراحی استخر/سکو برای انطباق با استانداردهای جدید.

مخالفت‌ها با برخی قوانین شنا

  • حد ۱۵ متر: موافقان آن را ضامن عدالت می‌دانند؛ مخالفان می‌گویند مهارت زیرآبی نباید محدود شود.
  • ممنوعیت سوپرسوت‌ها: موافقان عدالت تجهیزات؛ مخالفان معتقدند نوآوری مهندسی سرکوب شده است.
  • چرخش پشت: حامیانِ قانون فعلی آن را ایمن و روان می‌دانند؛ منتقدان از حذف «مهارت لمس» سنتی می‌گویند.
  • لگد دلفینی در قورباغه: موافقان، داوری را ساده‌تر می‌دانند؛ مخالفان از باریک‌بودن مرز مجاز/ممنوع گلایه دارند.

قوانین عجیب شنا

قوانینی وجود دارد که برای تازه‌کاران عجیب به نظر می‌رسد اما نقش مهمی در عدالت و وضوح قضاوت دارد.

  • آزادِ IM آزادِ «هر سبکی» نیست: در بخش آزادِ مختلط، استفاده از پشت/قورباغه/پروانه ممنوع است؛ عملاً همه کرال می‌زنند.
  • لمس هم‌زمان دو دست: در قورباغه/پروانه اختلاف صدم ثانیه‌ای در لمس، DQ می‌آورد.
  • راه رفتن/دویدن در کف استخر: برای پیشروی ممنوع—even در خستگی شدید.
  • پوشش/تِیپ: استفادهٔ غیرپزشکی یا ایجادکنندهٔ مزیت آیرودینامیکی ممنوع است.
  • گرفتن طناب مسیر: حتی برای «جهت‌یابی»، اگر منجر به مزیت شود خطاست.

قوانینی که کلاً حذف شده‌اند

  • اجبار لمس دست در برگشتِ پشت (اکنون سالتو با چرخش مجاز است).
  • آزادی زیرآبیِ طولانی (اکنون محدود به ۱۵ متر).
  • لباس‌های تمام‌بدن با شناوری غیرعادی (اکنون ممنوع).
  • تفسیرهای قدیمیِ لگد قورباغه (اجازهٔ یک لگد دلفینی پس از استارت/برگشت).

قوانین خاص در کشورها

  • NCAA (ایالات متحده): تفاوت‌های جزئی در پوشش مجاز، روند اعتراض، و نحوهٔ اجرای بعضی بندها.
  • NFHS (دبیرستان‌های آمریکا): ساده‌سازی روند داوری و سخت‌گیری متفاوت در تجهیزات/تِیپ.
  • لیگ‌های ملی/قاره‌ای: امکان افزودن رویدادهایی مثل Mixed Relay و تعریف امتیازدهی تیمی متفاوت.
  • آب‌های آزاد ملی: مجوز لباس حرارتی، خوراک‌دهی و همراهی قایق طبق شرایط اقلیمی.

راهنمای عملی برای مربیان و تیم‌ها

  • پیش از مسابقه: مرور آیین‌نامهٔ رویداد، تست عینک/کلاه، تمرین خروج در ۱۵ متر، بررسی استارت‌ها.
  • حین مسابقه: مدیریت استراتژی زیرآبی، شمارش دست‌ها در پشت، کنترل تحویل رله با نشانهٔ دیداری.
  • پس از مسابقه: ثبت DQها، تحلیل برگشت‌ها و ۱۵ متر، طراحی تمرین اصلاحی.

واژگان داوری (فشرده)

  • DQ: دیسکوالیفه، خروج از نتیجه.
  • Take your marks: فرمان قبل از سیگنال استارت.
  • Touchpad: صفحهٔ لمسی دیوار برای ثبت زمان/لمس.
  • Stroke/Turn Judge: داور تخصصی سبک/برگشت.
جمع‌بندی

قوانین شنا برای ایجاد میدان رقابت عادلانه، ایمن و قابل مقایسه تدوین شده‌اند. از حد ۱۵ متر زیرآبی تا لمس هم‌زمان دو دست در قورباغه/پروانه، از چرخش پشت تا تحویل‌های رله—همه جزئیاتی هستند که رعایت آن‌ها از دیسکوالیفه جلوگیری می‌کند و کیفیت اجرا را بالا می‌برد. با توجه به به‌روزرسانی‌های دوره‌ای (ممنوعیت سوپرسوت‌ها، مجاز شدن یک لگد دلفینی در قورباغه، توسعهٔ Mixed Relays)، مربیان و ورزشکاران باید پیوسته آیین‌نامهٔ رویداد هدف را مطالعه کنند و تمرین‌های فنی (استارت، برگشت، زیرآبی، لمس‌ها) را متناسب با قانون روز طراحی نمایند. نتیجهٔ نهایی، رقابتی منصفانه و تماشایی است که مهارت حقیقی شناگران را به نمایش می‌گذارد.

صفحه اصلیخدماتارتباط با ما